Bối cảnh và tình trạng khai thác cát sông
Hiệp hội Cốt liệu và Khai thác đá New Zealand (AQA) ghi nhận hoạt động khai thác trên sông điển hình ở khu vực rất nhạy cảm là Canterbury thuộc South Island, tại các khu vực này sản lượng cát khai thác trên sông chiếm 40% nguồn cung địa phương.
Trước đây, nạo vét sông được thực hiện khi xem xét đến lưu thông dòng chảy và quản lý nguy cơ lũ lụt. Tuy nhiên, khi giấy phép khai thác liên quan mật thiết đến bảo tồn đa dạng sinh học, ngành nuôi chim yến và sinh sản của cá ngày càng phát triển, vì vậy, hoạt động khai thác trên sông bị hạn chế trong thời gian mực nước trên sông thấp.
Bản đồ khu vực Canterbury
Xây dựng khung quản trị
Quy tắc Thực hành Khai thác Sỏi sông Canterbury 2017 là nghiên cứu điển hình về thực hành tốt nhất trong khai thác từ sông. Nó đưa ra các hướng dẫn về quản lý khai thác sỏi từ lòng sông trong khu vực. Xây dựng quy tắc này là một khuyến nghị trong Chiến lược Quản lý Sỏi sông Khu vực Canterbury (GMS) theo Đạo luật của Chính quyền Địa phương 2002 và được Hội đồng Môi trường Canterbury thông qua năm 2012.
Bộ quy tắc lưu ý khai thác sỏi đóng vai trò quan trọng trong quản lý nguy cơ lũ lụt tại Canterbury. Quản lý sỏi và thảm thực vật trong lòng sông có thể tăng cường tính ổn định của luồng sông và hạn chế nguy cơ lũ lụt. Nhưng khai thác sỏi quá mức sẽ gia tăng xói mòn và rửa trôi, khiến các tài sản như cửa lấy nước, bờ ngăn và thảm thực vật gần bờ chịu rủi ro rất lớn.
Khai thác sỏi có thể duy trì và cải thiện môi trường sông đồng thời góp phần vào mục tiêu tổng thể của Sở Môi trường Canterbury về quản lý khai thác sỏi bền vững nhằm quản lý lũ lụt và chống xói mòn đồng thời bảo vệ và nâng cao các giá trị môi trường, văn hóa, kinh tế và xã hội.
Quy định liên quan đến thực hành khai thác
Các tiêu chuẩn trong Bộ Quy tắc xác định các thực hành tốt về môi trường thông qua:
- Nhận biết và bảo vệ đặc điểm tự nhiên của lòng sông bện.
- Xem xét môi trường sống và đa dạng hình thái.
- Giảm thiểu công trình trong vùng nước chảy.
- Giảm thiểu xả cặn hoặc chất gây ô nhiễm.
- Giảm thiểu/tránh ảnh hưởng của các hoạt động đến môi trường sống và sinh sản của chim và gà.
- Giảm thiểu/tránh ảnh hưởng của các hoạt động đến môi trường sống, sinh sản và di cư của cá, việc khai thác bị hạn chế trong thời gian mực nước sông thấp.
- Nhận biết mức độ nhạy cảm của các địa điểm khảo cổ hoặc di tích lịch sử.
- Nhận biết các giá trị sinh thái của sông.
- Nhận thức và đáp ứng các giá trị văn hóa.
- Nhận biết và xem xét các trường hợp khẩn cấp.
- Giảm thiểu di chuyển của dịch hại thủy sinh.
- Quản lý nguy cơ lũ lụt và xói mòn.
Bộ quy tắc đưa ra các yêu cầu chi tiết về khai thác khác nhau như:
- Cấm các phương tiện, máy móc đi vào vùng nước chảy.
- Các công trình tạm thời chỉ được cho phép trong thời gian ngắn và không được cản trở khu vực cá sinh sản.
- Có các biện pháp nghiêm ngặt phòng ngừa chống rò rỉ nhiên liệu; khu vực chứa nhiên liệu phải cao hơn mực nước lũ.
- Giảm thiểu phát thải bụi.
Ngành công nghiệp khai thác đá địa phương hiện cũng đã xây dựng “Quy tắc Thực hành Tốt 2019” tự nguyện cho tất cả các hoạt động khai thác ở vùng Greater Christchurch. Bộ Quy tắc Thực hành cung cấp khuôn khổ về quản lý có trách nhiệm và các thực hành tốt trong ngành với tầm nhìn của đầy đủ các bên liên quan, hiện được thực hiện trong toàn khu vực.
Trong phần giới thiệu, Bộ Quy tắc nêu rõ ngành khai thác đá mong muốn hợp tác với các cơ quan hữu quan để xây dựng các giải pháp bền vững; cùng nhau xây dựng Bộ Quy tắc Thực hành Khai thác Đá để tiêu chuẩn hóa các nguyên tắc thực hành tốt nhất. Điều này tạo hiểu biết súc tích về các nguyên tắc khai thác đá và đưa ra các chiến lược giảm thiểu một cách bền vững áp dụng cho các mỏ đá, đảm bảo đạt được các kết quả tích cực.
Các quan ngại của cộng đồng gần mỏ đá đang hoạt động hoặc được đề xuất khai thác bao gồm bụi, chất lượng không khí, chất lượng nước, phương tiện giao thông, giảm giá trị tiện ích, kỳ vọng thay đổi cảnh quan và các tác động tiềm ẩn lên tài sản tư nhân. Bộ quy tắc ngành được thiết kế để tạo niềm tin cho cộng đồng và chính quyền địa phương, đảm bảo rằng chỉ thực hiện các hoạt động khai thác đá an toàn và có trách nhiệm như đã thống nhất.
Hướng dẫn Thực hành Tốt Canterbury và Bộ quy tắc Thực hành Tốt đã được các cơ quan cấp phép và ngành khai thác ở các khu vực khác của New Zealand thông qua.
Nguyễn Văn Tạo
