Ngày 18/8, ông Trần Đức Thịnh, Chi Cục trưởng Chi Cục thủy lợi Hà Tĩnh, cho biết: Hiện, trên địa bàn Hà Tĩnh có 348 hồ chứa nước thủy lợi với tổng dung tích đạt trên 1,6 tỷ m3. Hằng năm, hệ thống hồ đập đã cung cấp nước tưới cho hơn 58.000ha đất trồng lúa/năm và cây trồng cạn, cấp nước phục vụ công nghiệp, dân sinh, nuôi trồng thủy sản, góp phần cắt giảm lũ hạ du và cải tạo môi trường sinh thái.
"Toàn tỉnh vẫn còn tới 116 công trình hồ, đập bị hư hỏng, xuống cấp. Để đảm bảo an toàn hồ chứa, UBND tỉnh ban hành phương án tích nước và giải pháp đảm bảo an toàn cho 41 hồ chứa thủy lợi có nguy cơ mất an toàn trong mùa mưa lũ năm 2025 (trong đó 1 hồ không tích nước, 31 hồ tích nước hạn chế, 9 hồ tích nước theo thiết kế).
Điển hình là hồ chứa nước Cha Chạm tại xã Hương Phố. Do ảnh hưởng của đợt mưa lớn diễn ra từ ngày 24/5 đến ngày 25/5/2025 đập đất hồ chứa nước Cha Chạm tiếp tục xảy ra sự cố sạt lở, trượt mái thượng lưu và thân đập lần thứ 5 (lần thứ nhất xảy ra vào tháng 7/2023; lần thứ hai xảy ra vào ngày 08/5/2024; lần thứ 3 xảy ra vào ngày 30/9/2024; lần thứ tư vào ngày 01/10/2024). Phạm vi sạt lở từ vị trí đống đá được gia cố tạm thời năm 2023 đến vị trí cống lấy nước (với chiều dài 56m), khối đất sạt lở đã trượt xuống chân mái đập thượng lưu với chiều sâu khoảng 1,5m, mặt đập chỗ hẹp nhất hiện còn 0,7m…
Nguy cơ vỡ đập khi gặp mưa lũ lớn trong mùa mưa lũ năm 2025 là hiện hữu, đe dọa đến an toàn công trình, hạ tầng, dân sinh và ruộng đồng của người dân phía hạ du đập.
Hồ Cha Chạm đang được tiến hành sửa chữa tạm thời phần mái thượng lưu
Ông Trần Nguyên Hồng, Trạm trưởng Trạm Đá Hàn (Công ty TNHH MTV Thủy lợi Nam Hà Tĩnh) cho biết: Giải pháp đảm bảo an toàn hồ Cha Chạm trong mùa mưa, lũ năm 2025 như ưu tiên nghiên cứu, tính toán phương án hạ thấp tràn xả lũ để đảm bảo tiêu thoát lũ kịp thời và giữ mực nước hồ ở mức an toàn cho công trình khi mưa lũ xảy ra. Đồng thời xây dựng phương án, huy động nhân lực, nguồn lực phối hợp với chính quyền địa phương khẩn trương sửa, chữa gia cố tạm thời các vị trí sạt, trượt mái đập đất, không để xảy ra phát sinh sạt trượt thêm mái thượng lưu và thân đập đất.
Ngành chức năng cũng tính toán, cân đối nguồn nước thay thế từ các công trình khác nhằm đảm bảo nhu cầu cấp nước đối với diện tích do công trình hồ Cha Chạm đảm nhận. Trong trường hợp không đảm bảo nguồn nước sẽ thông báo tới chính quyền địa phương để có phương án chuyển đổi cơ cấu cây trồng phù hợp.
Bên cạnh đó, Trạm sẽ cập nhật hiện trạng công trình vào phương án phòng chống thiên tai đã được duyệt; chuẩn bị nhân lực, vật tư, phương tiện để phối hợp với chính quyền địa phương liên quan sẵn sàng xử lý sự cố công trình (nếu có) theo phương châm "4 tại chỗ", đảm bảo an toàn công trình và tài sản của nhân dân.
Về lâu dài, ông Hồng cho biết: "Trạm sẽ phối hợp UBND xã Hương Đô xử lý dứt điểm tình trạng vi phạm hành lang thoát lũ phía sau tràn xả lũ hồ Cha Chạm, trả lại mặt bằng thông thoáng để triển khai các phương án hạ thấp tràn xả lũ đảm bảo tiêu thoát lũ kịp thời, đảm bảo an toàn cho công trình và vùng hạ du".
Đối với hồ Cu Lây (xã Tùng Lộc), tường bên trái dốc nước bị nghiêng, nứt nẻ, đoạn tường phía cuối bị gãy, đổ; đáy dốc nước có chỗ bị nứt nẻ; kênh dẫn hạ lưu bị xói lở nghiêm trọng, ăn sâu vào vùng đất 2 bên... Nguy cơ cao gây ra xói lở, sập đổ phần hạ lưu tràn xả lũ, sân sau tiêu năng và phần tiêu năng của công trình, khả năng tích nước của hồ Cu Lây hiện nay rất kém…
Công ty TNHH MTV Thủy lợi Bắc Hà Tĩnh sẽ phối hợp với UBND xã Tùng Lộc kiểm tra, rà soát các hộ dân, các đơn vị, cơ sở sản xuất kinh doanh ở vùng hạ du đập chịu ảnh hưởng nếu đập có sự cố (tổng hợp số điện thoại của chủ hộ để thông tin, thông báo báo trong trường hợp khẩn cấp); cập nhật Phương án PCTT và kiện toàn BCH PCTT và TKCN tại công trình; bố trí các điều kiện cần thiết (nhân lực, vật tư, phương tiện… tại chỗ) để ứng phó kịp thời với các tình huống mưa lũ bất thường nhằm bảo đảm an toàn cho công trình và vùng hạ du…
Hiện nay, UBND tỉnh Hà Tĩnh đã giao Sở Nông nghiệp và Môi trường theo dõi, kiểm tra, đôn đốc các đơn vị, địa phương thực hiện phương án, giải pháp an toàn 41 công trình. Định kỳ hằng tháng, quý, năm và đột xuất khi có yêu cầu tổng hợp kết quả thực hiện báo cáo UBND tỉnh, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn theo quy định; kịp thời tham mưu, đề xuất các giải pháp nhằm thực hiện có hiệu quả và hoàn thành các nhiệm vụ đảm bảo an toàn hồ đập.
