Xây dựng nhà ở mới ở nơi có nguy cơ đá lở ở Ngaoundéré. Ảnh: Michel Tchotsoua
Giống như nhiều khu vực đô thị ở châu Phi, thành phố Ngaoundéré, Cameroon đã chứng kiến sự gia tăng dân số nhanh chóng, từ khoảng 180.000 người vào năm 2005 lên gần 290.000 người vào năm 2020. Sự tăng trưởng đô thị này phần lớn là không có kế hoạch, với những người di cư từ nông thôn thường ở các khu vực trong đồng bằng hoặc dọc theo sườn núi, dễ bị lũ lụt và đá lở. Những thảm họa như vậy thường xuyên tàn phá cuộc sống của người dân và dẫn đến gia tăng khả năng tiếp xúc với bệnh tật, thiếu lương thực và các lỗ hổng tài chính. Mối liên hệ giữa tăng trưởng đô thị nhanh chóng, không có kế hoạch và gia tăng khả năng tiếp xúc với các thiên tai là vấn đề đặc biệt đối với các chính quyền địa phương, những người thiếu dữ liệu để xây dựng các phản ứng chính sách chính xác và hiệu quả. Làm thế nào để giải quyết một vấn đề mà bạn không thể đo lường?
Trong hai năm qua, đầu vào từ nhiều bên liên quan đã làm tăng tính sẵn có của dữ liệu và từ đó cho ra đời Bản đồ rủi ro hữu hình mà Hội đồng thành phố Ngaoundéré (NCC) hiện đang sử dụng để cung cấp thông tin về quản lý và quy hoạch đô thị.
Thu hẹp khoảng cách thông tin
Năm 2018, Ngaoundéré được chọn là một trong 12 thành phố tham gia Các thành phố mở của châu Phi, một sáng kiến của Quỹ Toàn cầu về Giảm nhẹ và Phục hồi Thiên tai (GFDRR) hỗ trợ việc thu thập thông tin rủi ro nguồn mở thông qua sự tham gia của người dân và phát triển dữ liệu sản phẩm để hỗ trợ việc ra quyết định của địa phương.
Tại Ngaoundéré, cách tiếp cận này cho phép nhóm lập bản đồ hơn 300 km² khu vực đô thị kết hợp dữ liệu đầu vào từ cư dân địa phương, với dữ liệu từ đô thị và hình ảnh máy bay không người lái mới. Tất cả điều này hiện có sẵn trực tuyến thông qua Bản đồ rủi ro và trong OpenStreetMap. Sáng kiến này phối hợp với Dự án các thành phố hòa nhập và thích ứng ở Cameroon do Ngân hàng Thế giới tài trợ (CIRCP) đang được thực hiện bởi Bộ Nhà ở và Phát triển Đô thị (MINHDU).
Sự tham gia của địa phương dẫn đến quyền sở hữu cộng đồng
Các thành viên cộng đồng cung cấp phản hồi về bản đồ dự thảo. Ảnh: Mohamadou Arabo
Dự án Thành phố mở Ngaoundéré ưu tiên sự tham gia của các bên liên quan ngay từ đầu. Người thực hiện chính, Hiệp hội Lập bản đồ Quản lý Tài nguyên (ACAGER), đã tham vấn với 30 nhóm địa phương, bao gồm các cơ quan chính phủ, các tổ chức xã hội dân sự và các hiệp hội cộng đồng hoạt động trong các khu vực dễ gặp rủi ro. Các thành viên cộng đồng chưa từng tham gia quản lý đô thị giờ đây đã nhận thức rõ hơn về những thách thức và có quyền làm chủ và chịu trách nhiệm về những hành động ảnh hưởng đến khu vực họ làm việc và sinh sống.
Chúng tôi có thể cho họ biết số lượng ngôi nhà trong mỗi khu phố, những ngôi nhà nào có nguy cơ và giải thích những hành động có thể được thực hiện.
Các cộng đồng hiện tổ chức các cuộc họp “Thứ Năm Sạch sẽ” hàng tuần để nhặt rác, ngăn hệ thống thoát nước bị tắc nghẽn và họ đã yêu cầu sử dụng các chuyến bay bằng máy bay không người lái để thường xuyên giám sát việc xây dựng mới ở các khu vực dễ bị lũ lụt.
Cách sinh viên khôi phục việc thu thập dữ liệu thành phố
Một sinh viên thực hiện khảo sát hộ gia đình. Ảnh: Gaëlle Nodjignemal Goltob
Trọng tâm của việc thu thập dữ liệu không gian địa lý là các sinh viên từ Đại học Ngaoundéré, những người đã thực hiện khảo sát hộ gia đình và tạo điều kiện thuận lợi cho việc lập bản đồ với người dân.
Vai trò này đã củng cố kỹ năng kỹ thuật của họ và cung cấp cho họ cơ hội thực hành để đóng góp vào các nỗ lực phát triển cộng đồng. Việc sử dụng các sinh viên đặc biệt hiệu quả vì họ nói tiếng địa phương, Fulfuldé, và hiểu các chuẩn mực văn hóa và xã hội xung quanh việc tiếp cận các hộ gia đình.
Những đóng góp của những người vẽ bản đồ trẻ tuổi này đã không được các quan chức chính quyền địa phương để ý. Ahmad Barngawi Mohammad, Giám đốc Quy hoạch Đô thị, Kiến trúc và Giấy phép Xây dựng tại NCC nói với chúng tôi rằng sự cam kết của những người trẻ tuổi là điều khiến ông ấn tượng nhất. Mặc dù trong một thời gian dài dự án không thể thu thập dữ liệu này, nhưng hiện tại, dự án đang đạt được đà phát triển nhờ cách tiếp cận dễ dàng và dễ tiếp cận.
Dữ liệu tốt hơn để ra quyết định có mục tiêu
Do dữ liệu được cải thiện, NCC đã huy động tài trợ để nâng cấp cơ sở hạ tầng thoát nước của mình. Ảnh: Gabriel Amougou
Dữ liệu cập nhật đã giúp chính quyền địa phương chứng minh những thách thức ở Ngaoundéré và vận động thành công sự tài trợ của chính phủ trung ương để đầu tư vào việc giảm thiểu rủi ro, chẳng hạn trong việc điều chỉnh các tuyến đường thủy để cải thiện dòng chảy do mưa bão.
NCC cũng đang khám phá việc sử dụng dữ liệu cho các mục đích rộng hơn, chẳng hạn như phát triển hệ thống doanh thu nguồn riêng để quản lý thuế tài sản.
Dựa trên thành công ở Ngaoundéré, một dự án tương tự nhằm lập bản đồ các khu vực dễ gặp rủi ro đã được khởi động tại thủ đô Yaoundé của Cameroon. Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cũng hỗ trợ lập bản đồ có sự tham gia ở Douala, thông qua chương trình Các thành phố thứ cấp.
Những thành tựu của dự án Open Cities Ngaoundéré có thể là nhờ cách tiếp cận hợp tác của nó đã công nhận giá trị của nhiều bên liên quan: khi nhắc đến quản lý đô thị và khả năng phục hồi, mọi người đều có vai trò
Nguồn: World Bank Blog
Vụ KHCN & HTQT tổng hợp
