Có thể sử dụng các vật liệu chất lượng thấp nhưng trơ (ví dụ: vật liệu phủ bề mặt ở các mỏ than, chất thải từ quá trình rửa than, xỉ thép) để nâng nền đất với điều kiện là không gây ra các tác động do quá trình rửa trôi (ví dụ như có hàm lượng kim loại nặng). Tuy nhiên, một số vật liệu trong số này có thể được sử dụng trong sản xuất xi măng thì sẽ tốt hơn nếu như thế có thể tạo ra được giá trị thương mại lớn hơn. Xỉ than (hoặc tro bay) được cho là tốt hơn nếu được các nhà sản xuất xi măng địa phương sử dụng làm nguyên liệu thay thế cho clinker.

Năm 2019, một tiêu chuẩn mới của Việt Nam có tên là TCVN 12660:2019 về tro xỉ của các nhà máy nhiệt điện than đã được công bố ⁽²¹⁾: Tiêu chuẩn này đưa ra các yêu cầu kỹ thuật, thi công và nghiệm thu để sử dụng trong xây dựng kè đường cao tốc. Tiêu chuẩn đã xác định những nguy cơ nhất định có thể hạn chế khả năng sử dụng nguồn tài nguyên tro xỉ này ở vùng ĐBSCL và chỉ được sử dụng trong xây dựng bờ kè, nhưng không áp dụng ở các khu vực dễ bị ngập lụt hoặc khu vực ở mực nước ngầm.

Cát biển, nếu không được rửa sạch, nói chung ít thích hợp để sử dụng trong bê tông kết cấu vì lo ngại cốt thép bị ăn mòn và han gỉ; cũng như việc khai thác cát biển gần bờ có thể chỉ làm trầm trọng thêm tình trạng xói lở bờ biển (trường hợp của Kiên Giang và Trà Vinh trong vùng ĐBSCL). Có thể cần xem xét thêm việc khai thác cát biển hoặc các cốt liệu ngoài khơi xa (như trong nghiên cứu điển hình của Vương quốc Anh) nếu có sẵn các nguồn tài nguyên biển phù hợp ở độ sâu vừa phải, mặc dù để khai thác sẽ đòi hỏi các tàu nạo vét chuyên dụng và được kiểm soát chặt chẽ.

Ở Châu Âu, giới hạn clorua (hoặc cloride) được quy định cho các nhà sản xuất bê tông. Các nhà cung cấp cát biển hoặc cốt liệu biển phải công bố chứng minh sản phẩm không vượt quá hạn mức clorua tối đa. Để sử dụng cho bê tông cốt thép, cát phải được rửa trong nước sạch (không mặn), trong khi rửa cát bằng nước biển được chấp nhận để sản xuất bê tông không cốt thép. Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 9205: 2012 ⁽²²⁾ đối với cát nghiền trong bê tông và vữa, Bảng 2, đưa ra giới hạn đối với hàm lượng clorua hòa tan trong axit là <0,01% trọng lượng khi sử dụng trong bê tông dự ứng lực và <0,05% khi sử dụng trong bê tông cốt thép và các loại bê tông và vữa khác. Giới hạn có thể bị vượt quá nhưng tổng hàm lượng ion clorua trong 1m³ bê tông <0,6kg. Nghiên cứu quốc tế khác ⁽³³⁾ xác nhận có khả năng chấp nhận sử dụng cát biển đã rửa sạch trong bê tông trong các trường hợp có kiểm soát.

Tạ Ngọc Tân