Bối cảnh và tình trạng khai thác cát sông

Tại Mỹ, hầu hết cát và sỏi được khai thác trên đất liền, khoảng chưa tới 2% được khai thác từ các sông lớn hơn, chủ yếu là Mississippi.

Dựa trên Khảo sát Địa chất Hoa Kỳ năm 2019, tổng cộng 979 triệu tấn cát và sỏi đã được khai thác. 2% lượng này tương đương với khoảng 19 triệu tấn/năm là cát sỏi được khai thác từ sông.

Bản đồ sông Mississippi

Khai thác cát và sỏi bằng cách nạo vét vùng nước hoặc thậm chí gần vùng nước (bao gồm cả vùng đất ngập nước) đòi hỏi quy trình cấp phép dài dòng và chi tiết như các tác động môi trường đến vùng nước, các loài có nguy cơ tuyệt chủng, bờ sông và đất xung quanh, hoạt động nông nghiệp, đánh bắt cá và các vấn đề sinh thái khác. Đạo luật Nước sạch (có từ năm 1972) áp dụng hình phạt rất cao, được thực thi mạnh mẽ và có các quy định rất nghiêm ngặt về quyền khởi kiện của công dân. Do đó, hoạt động nạo vét bất hợp pháp ở Mỹ rất hiếm khi xảy ra.

Xây dựng khung quản trị

Như nhiều vấn đề môi trường ở Mỹ, quy định khai thác cát sông được điều chỉnh tùy tình hình cụ thể thay vì sử dụng quy tắc thực hành tốt chung. Chương trình điều tiết của Công binh Lục quân Hoa Kỳ bao gồm cả quy định về việc khai thác và thải bỏ vật liệu nạo vét hoặc vật liệu san lấp vào vùng biển của Hoa Kỳ và các công trình xây dựng hoặc công trình trong vùng biển hàng hải của Hoa Kỳ, được đánh giá theo Mục 404 của Đạo luật Nước sạch và Mục 10 của Đạo luật Sông ngòi và Bến cảng năm 1899. Các yêu cầu được tóm tắt trong nội dung trong bảng bên dưới, được trình bày chi tiết tại https://www.usace.army.mil/Missions/Civil-Works/Regulatory-Program-and-Permits/Obtain-a-Permit/.

Quản lý tài nguyên nước là vấn đề quan trọng đối với ngành cốt liệu của Mỹ. Hiệp hội Đá, Cát & Sỏi Quốc gia (NSSGA) đang tham gia vào nỗ lực vận động để làm rõ thế nào là tài nguyên nước chịu sự quản lý của liên bang, còn gọi là quy định Tài nguyên Nước của Hoa Kỳ (“WOTUS”) theo Đạo luật Nước sạch. Cuộc vận động bao gồm hàng trăm cuộc họp với quốc hội và một số chính quyền, cùng các ý kiến ​​về quy định đề xuất và các vụ kiện đang diễn ra.

Một số thành viên NSSGA tiến hành nạo vét các vùng nước lớn trên Sông Mississippi nhằm tạo lợi ích bổ sung quan trọng là làm cạn bùn để tàu bè có thể đi lại qua sông và hạn chế lũ lụt.

Quy định liên quan đến thực hành khai thác

Cấp phép cát sông rất phức tạp và có thể gây ra nhiều trì hoãn cho việc bắt đầu hoạt động mới hoặc mở rộng. Nếu vùng nước bị tác động, có thể phải thực hiện công tác khôi phục hoặc đền bù hết sức tốn kém. Các tiểu bang và chính quyền địa phương có thể yêu cầu giấy phép bổ sung, nhưng các giấy phép này thường dựa theo chương trình của Công binh Lục quân Hoa Kỳ. Một số nghiên cứu đã xác nhận giá trị sinh thái và kinh tế chính của sông và đưa ra ví dụ về hoạt động nạo vét cát được quản lý tốt để giúp khôi phục các vùng đất ngập nước (xem tài liệu tham khảo bên dưới). 

Theo phản hồi từ thị trường, khi tiếp cận cát và sỏi khai thác từ sông và đất liền trở nên hạn chế hơn ở một số khu vực đô thị của Mỹ, khoảng cách vận chuyển đối với các nguồn cung sẵn có sẽ xa hơn (và tốn kém), đặc biệt là đối với cát tự nhiên truyền thống. Điều này đang dần tạo ra sự thay thế cát tự nhiên bằng các loại cát nhân tạo thường có sẵn tại địa phương. Đây là cơ hội kinh doanh mới cho đơn vị sản xuất đá nghiền có trách nhiệm.

Bài học chính

Thực hành tốt

• Sản lượng khai thác cát sông còn hạn chế, chỉ chiếm 2% nhu cầu cát sỏi cả nước.
• Hiệp hội cốt liệu quốc gia có trách nhiệm và hoạt động rất tích cực.
• Chỉ được thực hiện khai thác cốt liệu trên sông theo điều khoản cấp phép rất chặt chẽ và phải được giải trình về mặt kiểm soát lũ lụt và khả năng điều hướng của sông.
• Không cứng nhắc dựa vào hướng dẫn thực hành tốt nhất chung nào; các điều kiện cấp phép tùy thuộc quyết định của USACE; các quyết định ấy luôn gắn liền với biến động thực tế của cuộc sống và USACE đóng vai trò như một cơ quan trung ương điều hành một danh mục toàn diện về luật pháp liên quan đến tài nguyên nước và môi trường.
• Luật môi trường (bao gồm nước, các loài được bảo vệ) có hiệu lực mạnh mẽ trong việc chấm dứt khai thác cốt liệu trên sông ở Mỹ; cùng với đó, công dân được trao quyền khởi kiện về thiệt hại hoặc ô nhiễm gây ra.
• Xu hướng dài hạn là chuyển từ cát tự nhiên (bao gồm cát từ các mỏ khô) sang sản xuất cát nhân tạo từ các mỏ đá cứng, và được các nhà quản lý xem là bền vững hơn.

Mặt cần cải thiện

• Trong một số trường hợp, các quy tắc có thể quá khắt khe khi không cho phép khai thác trên sông một cách bền vững.

Đàm Thị Hoa