Các nhà khí tượng nhận định rằng những hiện tượng thời tiết cực đoan này có liên quan trực tiếp đến biến đổi khí hậu. Theo Bộ Quản lý Tình trạng Khẩn cấp Trung Quốc, chỉ trong tháng 8, thiên tai đã gây ra thiệt hại kinh tế trực tiếp hơn 19,6 tỷ Nhân dân tệ (tương đương hơn 72.000 tỷ đồng, khoảng 2,7 tỷ USD).

Các thảm họa như lũ lụt, hạn hán và nhiều sự cố khác đã ảnh hưởng đến hơn 10 triệu người trên khắp Trung Quốc. Riêng trong tháng 8, có 122 người chết hoặc mất tích do thiên tai.

Để giảm thiểu thiệt hại, Trung Quốc đã mở rộng các chương trình an sinh xã hội, tăng cường hỗ trợ cho các hộ dân bị ảnh hưởng nặng, bao gồm cả chi trả bồi thường trực tiếp cho thiệt hại về vật nuôi, hoa màu.

Trước đó, Cơ quan Khí tượng Quốc gia Trung Quốc ngày 9/9 cho biết, nước này vừa trải qua mùa hè nóng nhất kể từ năm 1961. Đặc biệt, khu vực miền Bắc ghi nhận mùa mưa kéo dài chưa từng có trong cùng giai đoạn. Các nhà khoa học nhận định hiện tượng khí quyển bất thường này có mối liên hệ chặt chẽ với biến đổi khí hậu.

Mùa mưa hè – còn gọi là “mùa mưa mận”, gắn với mùa gió mùa Đông Á và thời điểm mận chín dọc sông Dương Tử – đã bắt đầu sớm hơn khoảng một tuần so với trung bình nhiều năm. Đồng thời, khắp cả nước cũng ghi nhận nhiều đợt nắng nóng gay gắt. Số ngày nắng nóng trung bình toàn quốc là 13,7 ngày – cao hơn 5,7 ngày so với mức chuẩn. Nhiệt độ trung bình trong mùa hè đạt 22,3°C – cao hơn 1,1°C so với thông thường, ngang bằng mức năm 2024 và trở thành mức cao nhất trong hơn 60 năm qua.

Nguyên nhân được xác định là do tác động đồng thời của hệ thống áp cao cận nhiệt đới gây khô nóng và gió mùa Đông Á mang theo mưa lớn từ khu vực Đông Nam Á. Hệ quả là mưa lớn trên diện rộng đã khiến hàng trăm người thiệt mạng và gây thiệt hại kinh tế hàng tỷ USD.

Tại một số huyện miền núi phía Bắc Bắc Kinh, lượng mưa chỉ trong tuần cuối tháng 8 đã tương đương lượng mưa cả năm, gây ra lũ quét nghiêm trọng khiến 44 người thiệt mạng. Đây được xem là trận lũ nặng nề nhất kể từ năm 2012.

Ngược lại, tình trạng nắng nóng kéo dài đã khiến lưới điện bị quá tải, đồng ruộng khô hạn và làm gia tăng nguy cơ tử vong. Báo cáo năm 2023 của tạp chí The Lancet cho thấy, số ca tử vong do nắng nóng tại Trung Quốc trong năm 2022 đã tăng gấp đôi so với năm 2021.

Tình trạng thời tiết cực đoan đang đặt ra nhiều thách thức đối với hệ thống phòng chống lũ lụt, đồng thời gây sức ép lên chính sách năng lượng và an ninh lương thực của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.